జ్ఞాన మార్గం

సిద్దపురుషుల చరిత అమిత శ్రద్ధగ చదువ
గుండె చెరువైపోగ కడువ కన్నీళ్ళొలికె
కారణ జన్ములకు కస్టాలు తప్పవు
ధర్మ పథమున నడువ సత్యమిలను

నామరూప జగతి సత్యంబుగా దోచు
మాయ వలన మహిని మనుజునకును
నిత్యానిత్య వస్తు వివేచన సలుపంగ
మాయ తొలగిపోయి మర్మమెరుగు

పెక్కు జనుల శవములు కనులార గాంచియు
తనకు మరణమిపుడు రాదటంచు
భౌతికమును బహుగ ప్రేమించుచుందురు
హంస ఎగిరిపోవు క్షణము దెలియలేక

మంచి పనులు జేయ మాయ యడ్డగించి
విఘ్నంబులెన్నియో కల్పించుచుండును
ఆత్మ స్థైర్యముతోడ అడుగు ముందుకు వేయ
మాయ తొలగిపోయి దారి చూపించును

సృష్టిలోన మానవ జన్మ ఉత్కృష్టము
విచక్షణ శక్తి యుండుటే దీని ఘనత
మంచి చెడ్డలుగని మసలుకుంటె మిగుల
మనిషి జన్మ యిలను బహుళ సార్ధకమగును

నేను నేనటంచు తెగ విర్రవీగును
దేహ భావముతోడ జీవుడిలను
భారమైన వేళ భగవంతుడేడును
తన బలము చాలదని అనుభవంబుతోడ

విశ్వ పరిధి బహు విశాలమై యుండగా
తా తన కుటుంబము బంధు మిత్రులంటు
నూతిలో కప్పవలె గిరిగీసుకొందురు
అదియె సర్వస్వమని తలపోయుచుందురు

కులపిచ్చి మతపిచ్చి కాంతలందున పిచ్చి
ధన కనక వస్తు వాహనంబుల పిచ్చి
పేరు ప్రతిష్టల గొప్పదనముల పిచ్చి
ఆత్మసిద్ధి కొరకు అల్లాడుటొక్కటే అసలు పిచ్చి

సిరిసంపదల కొరకు ప్రాకులాడువారి
తెలివిమంతులని తెగ జెప్పుకొందురు
పరమార్ధము కొరకు పరితపించువాని
పిచ్చివాడటంచు పరిహసింతురు జనులు

సంకుచిత భావంబు ప్రగతి నిరోధకంబు
విశాల భావంబు విశ్వపరిధి గాంచు
సజ్జన సాంగత్యమె సకల శుభకరంబు
సన్మార్గ వర్తనమె సర్వుల కామోదంబు

మనసును నులిపెట్టనిదే మాటవినదు పరికింప
సుత్తిదెబ్బల కోర్చినపుడె రాయి దేవుడగునటుల
కస్టాలెన్నొ ఎదురౌను సన్మార్గాన పయనించ
ఓర్పుతోడ చరియించ ఆనందాలు నీవెంట

భౌతికమందున బహుసుఖము గలదంటు
బాహ్య ప్రపంచాన తిరుగాడుచుందురు
అంతరంగమందు అమృత భాండమ్ము
గాంచలేరు జనులు సాధన సలుపరేని

జిహ్వ చాపల్యంతొ జీవుండు చెడిపోవు
స్పర్ష సుఖముచేత సుఖరోగములు వచ్చు
అందాల నాశించి బంధాలలో జిక్కు
శబ్ధ కాలుష్యమున చెడు మార్గమబ్బును

కామాతురతబొంద మనసు వశము దప్పు
ఉచితానుచితంబు మిగుల సన్నగిల్లు
బలహీన క్షణమొకటి బలిపశువుగా మార్చు
బంగారు భవిష్యత్తు భగ్గుమని మండును

ఎంత సంపాదించి ఎన్నాళ్ళు బతికినా
శాశ్వతంబుగాదు తనువు తర్కించి చూడగా
తన్నుద్దరించుకొని విశ్వశ్రేయస్సు కాంక్షించి
పరితపించువాడె పరమ యోగీశ్వరుండిలను

మలినరహిత మనసువలన మంచి దేహముండురా
ఇతరులభివృద్ధి గాంచి ఈర్ష్య చెందనేలరా
కుళ్ళుబోతు తనముబెంచ కూలిపోవు చూడరా
సర్వజనుల హితముగాంచి సద్గతి నువు బొందరా

కలలు గనెడువారు ధరణి కోకొల్లలు
కలలు నిజంబౌను కొందరికె ఇలను
కర్మయోగముతోనె కలలు సాకారంబు
కలలు నెరవేరుట బహుకష్టంబు చూడరా

మహిలోని బాధలు మనో కల్పితములు
పరిణతిగల మనసుచే సకల పరిష్కారములు
అత్యాశ దు:ఖమునకు మూలకారణ మగును
సంతృప్తిలేని జీవితం నిరాశకు నిలయంబు

గుడిలోని దేవునకు నదిలోని పుష్కరునకు
పూజలెన్నొ సలిపి పుష్కర స్నానాలు జేసియు
అంతరంగమందు అమృత మూర్తిని గనలేరు
అవని జనులు ద్వైత భావంబుతోడ

విశ్వపరిధిని గాంచ విమల గంభీరంబు
ఆత్మ తత్త్వమెరుగ అంతయు నేకంబు
మనసు బుద్ధిచేత గనలేము సత్యంబు
ఆత్మజాడ దెలియగవచ్చు అనుభవంబుతోడ

ఎగువ ఆకసాన దిగువ పాతాళాన
దేవుడుండు నటంచు తెగ ఊహించుకొందురు
మానవ హృదిలోని మాధవుని గానక
మాయచేత అసలు మర్మంబు దెలియక

కర్మ జన్మలయొక్క మర్మంబు నెరుగక
భౌతిక ప్రపంచాన బాధలొచ్చినవేళ
తన కర్మమేమిటని తెగ బాధపడుదురు
భగవంతునేడుకొని పశ్చాత్తాపపడుదురు

అఖిల శక్తులకు నిలయ మంతరంగమై యుండగా
బాహ్యప్రేరణ కొరకు బహు ప్రాకులాడుదురు
మనసులోని శక్తి మహిమను గనలేక
తనమీద తనకు పూర్తి విశ్వాసముయు లేక

పరమాత్మ స్మరణయే పరమ లక్ష్యముకాగ
విషయ వాంఛలతోడ వహరించు చుందురు
దేహ సుఖములకొరకు దేబిరింతురు జనులు
ఆత్మ జ్ఞానములేక అల్లాడుచుందురు

మంచి కార్యముజేయ మనశ్శాంతిని బొందు
చెడు తలంపులేమొ ఆత్మ క్షోభను బెంచు
సత్కర్మ లొనరించి సంతుష్టి నొందుటే
బరగ దైవస్థితియని దెలియవలయు

పూజ ప్రార్ధనలెన్నొ లెస్స చేయగవచ్చు
పుణ్య తీర్ఠాలెన్నొ దర్శించగవచ్చు
ధ్యాన యోగములెన్నొ ధరణి సలుపగవచ్చు
మనసు నిలుపతరమె మనుజునకును

మంచి పనులుజేయ మానవుడు మహిలోన
సజ్జనుల హృదయాలు సత్వరమె స్పందించు
దైవ సంకల్పముగ భావించుదురు జనులు
విశ్వ మానవ విభుని మహిమ దెలియ

విశ్వ వ్యాపితుడైన విశ్వేశ్వరుండిలను
గురు రూపమున వచ్చి గుర్తు జేయుచునుండు
సద్భోధనలు జేయ సాకారుడంబౌను
దేహ ధారియగు దైవమునకు ప్రణతి ప్రణతి

ప్రతి మనుజునందును ఏదొకళ దాగుండు
తీవ్ర సాధనచేత ప్రావీణ్యతను బొందు
కళను గలిగినట్టి జన్మ బహు ధన్యంబు
సకల కళలకు పరమార్ఠకళ మూలంబు

పాంచభౌతిక దేహ పరువంబు జూసుక
విషయ వాసనలందు విహరించు చుందురు
అల్ప సుఖములకొరకు అల్లాడుచుందురు
మంటలోని మిడుత మాడి చచ్చిన పగిది

నేను నేనందురు మేను భావనతోడ
నేను మేనులకు బహుగ వ్యత్యాసముండును
అంతర్ముఖుండవై అనుభూతి చెందగా
ఆత్మ నేనునుగని అలరారుచుండును

గుడిలోని దేవుండు హృదిలోను గలడంటు
సాధనలు సలుపమని శాస్త్రములు తెలుపంగ
హృదియందు గనలేక గుడిలొ వెదకుచునుంద్రు
తానె ఈశ్వరుడను తత్త్వంబు దెలియక

మంచి మనసుగలిగి మానవుడుండిన
విశ్వశక్తులన్ని మనసావహించును
మానసిక పరివర్తన మరి మరి కలుగును
ఆత్మ సిద్ధి బొంది ఆనందమందును

ఉన్నదానికన్న ఊహ యధికంబుండు
కన్నదానికన్న కలలు మెండు
విన్నదానితోడ వీనుల విందౌను
అరయ సత్యమెరుగ అన్ని సున్న

అంతరాత్మ ప్రేరణయే అభివృద్ధికి దిక్సూచి
అంతర్వాణి ననుసరించ జీవితమే పూలబాట
మనసుతోడ సాంగత్యం మొదటికే మోసమగును
ఆత్మజ్ఞాన సాధనయే మనుజున కావశ్యకంబు

- నాగులవంచ వసంత రావు